321

Kilka słów o orzeczeniu ...

• orzeczenie proste:

- czasownik w formie osobowej (również z partykułą nie, niech, zaimkiem się), np. kochał, zakochał się, nie lubi;
- czasownik w formie nieosobowej na -no, -to, np. powiedziano, odkryto;

• orzeczenie imienne składa się z dwóch części:

1.  z łącznika wyrażonego formą osobową czasownika posiłkowego, np. być, stać się, zostać, wydawać się;
2.  orzecznika wyrażonego:

– rzeczownikiem lub zaimkiem rzeczownym w narzędniku,
– przymiotnikiem, zaimkiem przymiotnym, liczebnikiem porządkowym w mianowniku, np. był
szczęśliwy, jest pierwsza, będzie taka,
– wyrażeniem przyimkowym, przysłówkiem, wyrażeniem porównawczym, np. był bez serca,
jest przyjemnie, był jak bóg;

• orzeczenie złożone (inne niż imienne):

- czasownik w formie czasu przyszłego złożonego, np. będziemy rozmawiać,
- czasownik w formie strony biernej, np. była podziwiana,
- czasowniki typu zacząć, rozpoczynać, kończyć, kazać, chcieć, np. zaczął mówić,
- czasowniki typu trzeba, warto, można, należy, wypada, np. warto kochać,
- czasowniki tworzące stały związek frazeologiczny, np. wyszła za mąż.